Historia

Dzieje Bóbrki, a wraz z nimi i historia parafii, giną w mrokach przeszłości. Niektórzy doszukują się jej początków już w XIII wieku. Aby lepiej zrozumieć przyczyny tego stanu rzeczy, trzeba pamiętać, że Bóbrka leżała na kresach ówczesnego Królestwa Polskiego. To tutaj przebiegała, słabo wytyczona i często zmieniana, granica z Rusią, a właściwie z księstwami pruskimi. Bóbrka formalnie należała do Małopolski, do województwa krakowskiego, choć część osad z nią sąsiadujących było już po ruskiej stronie.

Akt lokacyjny dla Bóbrki, który ustanawiał w niej prawo niemieckie, został wystawiony dopiero w 1397 roku. Paszko Bogoria Skotnicki zagwarantował w nim 1 łan, czyli 24 hektary ziemi, dla mającej powstać parafii. Wieś długo nie pozostała własnością rodziny Skotnickich, gdyż w 1420 roku przeszła ona najpierw w posiadanie cystersów z Koprzywnicy, a później stała się integralną częścią ich dóbr. Pod zarządem zakonnym była aż do 1819 roku, gdy stała się własnością kamery austriackiej.

Pierwsza wzmianka o świątyni w Bóbrce została podana przez Jana Długosza w Liber beneficiorum. Kościół więc istniał na pewno w II połowie XV wieku. Trzeba też pamiętać, że świątynie rzadko powstawały wraz z lokacją wsi. Osada musiała najpierw okrzepnąć – musiało upłynąć kilka, a czasami kilkadziesiąt lat, zanim przystępowano do kosztownego przecież dzieła budowy kościoła. Ów lokacyjny łan był tylko podstawą funkcjonowania parafii, dawał gwarancję częściowej jej samowystarczalności w przyszłości.

Pierwszy kościół, jak większość świątyń tej okolicy, narażony był na wiele niebezpieczeństw. Pograniczne położenie – nie tylko z Rusią, ale także przez Karpaty z Węgrami – skutkowało wieloma wojnami, najazdami i zwykłymi rabunkami. Podkarpacie było świadkiem licznych agresji, a bywało, że – jak w 1691 roku – i własny żołnierz dotkliwie je łupił. Na początku XVII wieku Bóbrka straciła status samodzielnej parafii i została przyłączona do sąsiedniego Wietrzna. Być może przyczyną tej degradacji były poważne zniszczenia, jakich doznał budynek kościoła. Po latach sytuacja zaczyna się zmieniać. Mimo zniszczenia i zubożenia spowodowanego potopem szwedzkimi najazdami Siedmiogrodzian, wierni z Bóbrki w 1752 roku decydują się na wzniesienie u siebie drewnianej świątyni. Budowa trwała do 1768 roku. Jak doszło w tamtych czasach do podjęcia tak wielkiego przedsięwzięcia i zrealizowania go? Odpowiedź jest następująca: Opatrzność dała parafii Wietrzno niezwykłego proboszcza ks. Stanisława Grodeckiego, z którego inicjatywy i z pomocą Ojców Cystersów, nie tylko wybudowano nową świątynię pod wezwaniem świętej Katarzyny, ale siedzibę parafii przeniesiono z Wietrzna do Bóbrki, co nastąpiło w 1774 roku. Odtąd Bóbrka stała się samodzielną parafią a Wietrzno jej filią.

W 1805 roku Bóbrka przeszła z diecezji tarnowskiej do przemyskiej.

Wiek XIX niesie klęski: powodzie, nieurodzaje, tyfus plamisty, jednym słowem nadeszła tzw. „nędza galicyjska”, do której dołącza wyniszczająca ludzi epidemia cholery w latach 1850-1853. Nie ma już Ojców Cystersów wspierających ludność w trudnych sytuacjach, ale na horyzoncie dalszych dziejów Bóbrki pojawia się inny ojciec, ”Ojciec Ignacy”, który wydobywając olej skalny wraz ze swoją bracią górniczą tworzy przemysł naftowy i odmienia los Bóbrki.

Drewniana budowla przetrwała do początku XX wieku, ale musiała ustąpić miejsca nowej świątyni, jak zaznaczył kronikarz, bardziej odpowiadającej prestiżowi i zamożności mieszkańców Bóbrki. Takimi słowami jeden z Bobrzeckich proboszczów komentował w kronice parafialnej przyczyny przystąpienia tutejszej parafii do dzieła budowy nowej świątyni – ”Był to czas największej pomyślności dla Bóbrki, bo wiertacz, fachowcy naftowi i kwalifikowani pracownicy naftowi z Bóbrki, nie tylko na miejscu, ale daleko w świecie pracowali w przemyśle naftowym i zarabiali duże sumy. Wobec zamożności parafian i bogactwa Bóbrki, stary drewniany kościółek św. Katarzyny ostać się nie mógł”. W 1903 roku Opatrzność Boża dała parafii nadzwyczajnego proboszcza w osobie ks. Antoniego Dziurzyńskiego, wielkiego znawcę budownictwa i sztuki, człowieka niezwykle energicznego i ofiarnego. To on zmobilizował religijnych, uczciwych i pobożnych parafian do budowy nowej świątyni. 27 lipca 1905 roku rozpoczęto budowę nowego kościoła, a już 9 września tegoż roku ks. Józef Ruszel- dziekan żmigrodzki poświęcił kamień węgielny pod tę świątynię i wmurowano akt erekcyjny. Dzięki ofiarności darczyńców, zamożności hojnych parafian stanął piękny przybytek Boży, a stary kościół zniszczony zębem czasu, wokół którego skupiało się życie religijne parafian przez 140 lat, został rozebrany.

Projekt kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa przygotował Teodor Talowski. Murowany kościół neogotycki wzniesiono w latach 1905-1908. Konsekrował go w roku 1910 biskup sufragan przemyski Karol Fischer. Posiada witraże wykonane w latach 1907-1908 w Krakowie według projektu Stefana Matejki i Józefa Ostrowskiego. Polichromię wykonał w roku 1915 Julian Krupski. Kościół zachwyca swą harmonią, urzeka pięknem, dbałością o każdy szczegół. Jak mówi wiele odwiedzających go ludzi, jest świątynią, w której słowa modlitwy same garną się na usta.

Po odzyskaniu niepodległości w latach 1922-1925, na Bóbrkę i okolice atak generalny zrobili socjaliści, komuniści i partia radykalno-ludowa uprzedzając ludność do duchowieństwa i kościoła. Bóbrka zmieniła się. Przeżył to bardzo boleśnie zatroskany o dobro duchowe swoich parafian ks. Antoni Dziurzyński. Wcześniejsze, ponad siły, prace przy budowie kościoła, przykrości doznawane od parafian zbuntowanych i wrogo nastawionych przez radykalne partie były, być może, bezpośrednią przyczyną jego nagłej śmierci, która nastąpiła w nocy z 30.09. na 1.10.1925 roku, w 57 roku życia. Niezwykle pracowity, gorliwy i zasłużony dla Bóbrki ks. Dziurzyński spoczął na parafialnym cmentarzu. Miłość do ks. Dziurzyńskiego parafianie okazali po Jego śmierci. Ogólny żal i płacz na pogrzebie. Parafianie oddają mu należną cześć i wspominają serdecznie.

Po 22 latach pasterzowania ks. Dziurzyńskiego proboszczem Bóbrki zostaje mianowany ks. Franciszek Stąpor. Za czasów jego duszpasterzowania nie można już o Bóbrce powtórzyć opinii odnoszącej się do parafian z końca XIX i początku XX wieku jako ludności religijnej i ofiarnej. Ks. Stąpor umiera w 1933 roku i spoczywa obok swego poprzednika na cmentarzu w Bóbrce.

Przybyły do Bóbrki 15 grudnia 1932 roku nowy proboszcz ks. Jan Kania, aby ożywić religijnie Bóbrkę, zakłada w 1933 roku Ligę Katolicką, Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Żeńskiej i Męskiej. Wybudował dom parafialny i organistówkę. 1.09.1939 roku wybucha II wojna światowa. Niemcy napadają na Polskę. Ks. Jan Kania, jako były legionista działał w konspiracji, był w kontakcie z partyzantami. Korzystając ze znajomości z Niemcami – katolikami, których matki były Polkami, bronił jak mógł parafii przed terrorem. Niesłusznie oskarżony przez Sąd Kapturowy i skazany na śmierć ratuje się ucieczką. Gdy w 1944 roku zbliżała się armia sowiecka, uszedł aż na Śląsk do Jaszkowej Dolnej, gdzie objął probostwo. Aresztowany przesiedział w więzieniu w Rzeszowie 17 miesięcy. W 1947 roku stanął przed Sądem Okręgowym w Krośnie, został uniewinniony i zrehabilitowany.

Po odejściu z Bóbrki ks. Kani chwilową parafię administruje ks. Franciszek Stopa, miejscowy wikariusz, a po przeniesieniu go przez władze duchowne do Jedlicza, ks. Jan Obara. Po trzech miesiącach, wskutek zaistniałych zamieszek, na własna prośbę ks. Obara zostaje przeniesiony do Żurawicy.

Ostatecznie po chwilowych zawirowaniach proboszczem w Bóbrce zostaje ks. Antoni Twaróg, który powrócił z wojennej tułaczki – obozu węgierskiego. Podjął on rozpoczęte przez poprzedników prace ratowania zniszczonego przez wojnę kościoła. W kronice przedstawiono stan kościoła po działaniach wojennych: ”Wieża kościelna została rozbita, okna i witraże rozbite, dach zniszczony – kościół poraniony. Ogrodzenie zniesione zupełnie przez czołgi”.

Naprawę wieży kościelnej zakończył ks. Twaróg w 1946 roku dzięki ofiarności parafian. Ks. Twaróg założył Straż Honorową Serca Maryi i zaprowadził praktyki pierwszych sobót miesiąca. W 1947 roku na własną prośbę przeniesiony do Rzeszowa zostaje do końca życia katechetą Liceum Pedagogicznego. Spoczywa na cmentarzu w Rzeszowie.

Od 1947 do 1960 roku proboszczem w Bóbrce był ks. Piotr Mielnik. W latach 1947-1948 doprowadził do końca odbudowę zniszczonego kościoła. Naprawił ogrodzenie kościelne i witraże.

W 1952 roku zelektryfikowano kościół, a w 1956 roku „nagłośniono”. W 1955 roku obchodzono 50-lecie poświęcenia kamienia węgielnego. Rocznicę upamiętniono ufundowaniem ornatu z wizerunkiem Serca jezusowego. Ks. Mielnik po burzliwych przeżyciach w Bóbrce przenosi się w 1960 roku do Jasionki koło Rzeszowa.

Następcą ks. Mielnika na probostwie w Bóbrce został mianowany dotychczasowy wikariusz z Nowego Żmigrodu ks. Stanisław Władyka. Stanęło przed nim ważne zadanie wyciszenia powstałego w parafii napięcia i zintegrowania wiernych wokół kościoła. Jako dobry gospodarz uregulował sporny przez plac plebani przejazd, grodząc jego obejście, a drogę przenosząc poza ogrodzenie. Założył sad, wybudował służącą do dziś stodołę.

Przez następne 4 lata (1967-1971) proboszczem w Bóbrce był ks. Czesław Wojnar. Razem z wiernymi dane mu było przeżywać Peregrynację Matki Boskiej Częstochowskiej. Ks. Józef Żółtek duszpasterzował w Bóbrce po ks. Wojnarze do 1986 roku. W tym czasie pokrył wieżę kościelną blachą miedzianą, a kościół ocynkowaną, wybudował nową plebanię, a jako zatroskany o przyszłość parafii pasterz starał się zbliżyć dzieci i młodzież do Kościoła.

Z wielkim zapałem podjął się obowiązków duszpasterskich w 1986 roku nowy proboszcz Bóbrki ks. Stanisław Motak. Solidna katechizacja, gorliwie spełniane kapłańskie posługiwania, tworzenie grup apostolskich: Żywy Różaniec, Oaza Młodzieżowa, Oaza Rodzin, sprawnie działająca Rada Parafialna, Służba Liturgiczna, miały na celu ożywić religijnie parafię. Całym sercem oddał się również pracy przy remoncie kościoła; odnowiona została polichromia ścian kościoła, przeprowadzono konserwację wszystkich elementów drewnianych ołtarzy, figur, feretronów i wyposażenia. Wykonano malowanie dachu, częściową konserwację kamienia, odwodnienie kościoła, nowe drzwi, drewnianą boazerię we wnętrzu kościoła i inne. Za jego duszpasterzowania wzniesiono kaplicę pw. Matki Bożej Fatimskiej w Niżnej Łące, która poświecona została przez Arcybiskupa Józef Michalika w 1996 roku.

Po rezygnacji z probostwa ks. Motaka w roku 2000, proboszczem w Bóbrce został mianowany ks. Tadeusz Nowak. Pełnił również funkcję dziekana dekanatu dukielskiego. Podjął się on kontynuowania dzieła remontu kościoła i umacniania działalności grup apostolskich. Odnowiona została elewacja kościoła, witraże w prezbiterium, figura św. Heleny. Wykonane zostały granitowe chodniki i droga procesyjna. W 2016 roku odszedł z parafii za zasłużoną emeryturę, a na jego miejsce proboszczem w Bóbrce został ks. Stanisław Babiarz.

 

Opracowanie materiału: ks. Tadeusz Nowak, Marek Klara

Źródła: archiwum parafii, broszura wydana z okazji 100-lecia kościoła